Gigmetar prati trendove u gig zajednici u Srbiji i u zemljama u jugoistočnoj Evropi: Mađarskoj, Rumuniji, Bugarskoj, Severnoj Makedoniji, Albaniji, Crnoj Gori, Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. Jedan od ciljeva Gigmetra je da utvrdi sličnosti i razlike između tih zajednica, kao i da identifikuje ključne regionalne trendove. Rezultati našeg istraživanja iz maja 2020. godine prikazani su u nastavku stranice.

Vodeće globalne platforme u jugoistočnoj Evropi po broju registrovanih gig radnika su Upwork, Freelancer i Guru. Na grafiku je prikazan relativni odnos broja registrovanih gig radnika na navedene tri platforme. Uočava se da je Upwork dominantna platforma u Srbiji, Bosni i Hercegovini, Severnoj Makedoniji, Crnoj Gori i Albaniji, Freelancer ima prednost u Rumuniji, dok Guru okuplja najveći broj gig radnika u Hrvatskoj, Mađarskoj i Bugarskoj. S obzirom da je Upwork najzastupljenija platforma u pet od devet zemalja u regionu, u nastavku je prikazana analiza i poređenje gig radnika angažovanih na toj platformi kao najreprezentativnijoj.

Srbija se izdvaja kao lider po udelu gig radnika u regionu na Upwork platformi sa više od jedne trećine svih gig radnika (36.4%). Značajnije učešće još imaju i Bugarska (oko 15%) i Severna Makedonija i Rumunija (oko 10%).

U cilju fer poređenja razvijenosti gig tržišta, na grafiku je prikazan relativni broj gig radnika u odnosu na veličinu zemlje odnosno broj stanovnika. Rezultati pokazuju da je i po ovom parametru Srbija regionalni lider, ali i da relativno veliki broj gig radnika ima i u Severnoj Makedoniji. Najmanji broj gig radnika na 100.000 stanovnika ima Rumunija, ali treba podsetiti da je Upwork i najmanje popularna digitalna platforma u ovoj zemlji.

Učešće gig radnika po profesijama u regionu pokazuju da je kumulativno najveći broj njih angažovan u oblastima kreativnih usluga u multimedije (gotovo dva od pet gig radnika) i razvoja softvera (skoro svaki četvrti gig radnik u regionu).  Ova raspodela je gotovo identična onoj u Srbiji u kojoj su takođe to vodeće profesije.

U platformskom radu dominiraju muškarci: od tri gig radnika dva su muškog pola. Ovaj trend se beleži u gotovo svim zemljama regiona. Nešto značajnije odstupanje od proseka se može uočiti u Albaniji,  koja ima najznačajniji udeo gig radnica (38.8%). Suprotno tome, u Bosni i Hercegovini tek je svaki četvrti radnik ženskog pola.

Cena radnog sata je najviša u zemljama-članicama Evropske unije: na prvom mestu Hrvatskoj, a zatim u Rumuniji, Mađarskoj i Bugarskoj. Najniža je u Severnoj Makedoniji i čini 62% od prosečne cene sata u Hrvatskoj.

Takođe, može se uočiti i značajna razlika u ceni radnog sata između žena i muškaraca. Taj odnos je najnepovoljniji u Crnoj Gori, u kojoj žene ostvaruju u proseku svega 70% od cene radnog sata muškaraca, a najpovoljniji je u Bosni i Hercegovini (83,9). U proseku žene u regionu ostvaruju cenu rada koja je za 20,6 % manja od cena rada  gig radnika, dok u Srbiji zarada žena manja za 17%.

Ove razlike se delom mogu objasniti dominacijom određenih profesija po zemljama. Kao što je prikazano ranije u nekim zemljama je veće učešće profesija koje su manje plaćene, kao što su administrativne usluge i unos podataka, pisanje i prevođenje, itd.

Gigmetar^TM je prvi instrument koji opisuje digitalnu geografiju Srbije i zemalja u regionu u odnosu na rod, zarade i profesije kojima se najčešće bave digitalni radnici. Nastao je kao rezultat napora Centra za istraživanje javnih politika (CENTAR) da osvetli fenomen rada na onlajn platformama.

Centar za istraživanje javnih politika (CENTAR) čini tim inovativnih istraživača i digitalnih entuzijasta koji promišljaju budućnost rada i razvoj digitalne ekonomije u Srbiji i širem regionu jugoistočne Evrope.

Kontakt: gigmetar@publicpolicy.rs